Versterken van ontwikkelroutes voor werknemers in sociaal ontwikkelbedrijven

Ontwikkeling van werknemers in sociale ontwikkelbedrijven draagt niet alleen bij aan de professionele en persoonlijke groei van werknemers, maar vergroot ook hun duurzame inzetbaarheid en werkplezier. In een bijeenkomst van SBCM en Kennisland formuleerden professionals van diverse sociale ontwikkelbedrijven vijf actiepunten om structurele ontwikkeling mogelijk te maken.

Het thema van de dag was ‘ontwikkelroutes’ binnen sociale ontwikkelbedrijven. Tijdens de bijeenkomst zijn 5 thema’s besproken uit de checklist ontwikkelroutes van TNO, die cruciaal zijn voor het ontwikkelen, borgen en uitvoeren van ontwikkelroutes binnen sociale ontwikkelbedrijven. De thema´s zijn:

1. Visie op ontwikkelen
2. Borging van de visie
3. Inrichting van de leeromgeving
4. Begeleiding van werknemers
5. Motivatie van werknemers.

Knelpunten bij ontwikkeling

Een veelgenoemd knelpunt is de spanning tussen tijd voor ontwikkeling en de afgesproken productieresultaten. Daarnaast variëren de ondersteuningsbehoeften van werknemers. Ros Houben, die betrokken is bij een pilot om de ontwikkelmethode WerkPlek Opleiden (WPO) te vernieuwen, merkt op: “Incidenteel leren en ontwikkelen gebeurt echt wel op de werkvloer. Een werknemer loopt ergens tegenaan, een werkbegeleider neemt diegene apart en creëert een leermoment. Bijvoorbeeld over het ontvangen van feedback. Maar gestructureerd leren en ontwikkelen, met een plan en een doel, dat zie ik veel minder, dat verdwijnt snel naar de achtergrond.”

Duidelijke visie op ontwikkeling

Deelnemers waren het erover eens dat iedereen zich kan ontwikkelen en dat werk een middel is om tot ontwikkeling te komen. Maar niet alle bedrijven hebben een eenduidige visie op ontwikkeling en de doelen daarvan, wat het maken van beleid en afspraken kan belemmeren. Er is behoefte aan zowel formele als informele ontwikkelingsmogelijkheden en manieren om (informele) ontwikkeling te meten en te monitoren. Ontwikkeling betekent niet altijd doorgroeien naar een nieuwe functie. Soms is ontwikkeling horizontaal: iemand verdiept diens kennis, verbetert vaardigheden of verandert van houding waardoor het werken binnen dezelfde functie plezieriger en productiever wordt. Ook kan ontwikkeling worden ingezet voor baanbehoud. Bijvoorbeeld als de gevolgen van een beperking van een medewerker toenemen. Die visie moet ook gedeeld worden door de gemeente als ‘opdrachtgever’ van de ontwikkeltrajecten.  Motivatie van werknemers

Bij veel sociale ontwikkelbedrijven worden werknemers zelf steeds vaker betrokken bij hun eigen ontwikkeling. Dit houdt in dat zij meeschrijven aan hun eigen ontwikkelplan en zich op eigen initiatief kunnen melden voor nieuwe functies of ander werk. Daarnaast wordt er ruimte gemaakt voor werknemers om te werken aan persoonlijke ontwikkeling, vanuit de overtuiging dat persoonlijke en professionele groei in het verlengde van elkaar liggen.

Verantwoordelijkheid en maatwerk

Voor een succesvolle implementatie van ontwikkelroutes is het essentieel om binnen de organisatie een verantwoordelijke aan te wijzen. Deze persoon fungeert als centraal informatiepunt en heeft beslisbevoegdheid. De deelnemers benadrukten het belang van maatwerk binnen kaders, waarbij individuele aandacht gecombineerd wordt met structuur. Het is belangrijk om per werkplek helder te hebben welke kennis en vaardigheden nodig zijn, zodat werknemers zich gericht kunnen ontwikkelen binnen hun functie.

Motivatie van werknemers

Bij veel sociale ontwikkelbedrijven worden werknemers zelf steeds meer betrokken bij hun eigen ontwikkeling. Dit houdt in dat zij meeschrijven aan hun eigen ontwikkelplan en zich op eigen initiatief kunnen melden voor nieuwe functies of ander werk. Daarnaast wordt er ruimte gemaakt voor werknemers om te werken aan persoonlijke ontwikkeling, vanuit de overtuiging dat persoonlijke en professionele groei in het verlengde van elkaar liggen.

Begeleiding door ontwikkelcoaches

Goede, structurele begeleiding van werknemers vraagt om specifieke competenties van werkbegeleiders, zoals kennis van ontwikkelroutes en pedagogische vaardigheden. De tijd die op dit moment in de sector aan ontwikkeling besteed wordt, varieert afhankelijk van het ontwikkeldoel. Bij veel sociale ontwikkelbedrijven is er een jobcoach aanwezig op de werkvloer. Deelnemers zien meerwaarde in de aanstelling van een ontwikkelcoach, die ruimte maakt voor ontwikkeling tijdens de dagelijkse werkzaamheden. Hierbij moet de begeleiding uitgaan van de kwaliteiten van werknemers, zonder hun beperkingen uit het oog te verliezen.

Positieve benadering van ontwikkeling

Een positieve benadering van ontwikkelactiviteiten is cruciaal. Het geeft energie om ontwikkeling te zien als iets dat mag in plaats van iets dat moet. Dit bevordert niet alleen de motivatie van werknemers, maar draagt ook bij aan een plezierige werkomgeving.

Actiepunten voor de toekomst

Tijdens de bijeenkomst zijn de opgedane inzichten vertaald naar vijf sectorbrede actiepunten, die ervoor te zorgen dat de structurele ontwikkeling van werknemers beter geborgd en uitgevoerd wordt:

1. Draagvlak creëren: ondersteuning bij het zichtbaar maken van de meerwaarde van ontwikkeling (ook als dit in eerste instantie ten koste gaat van productie) bij externe werkgevers en partners zoals de gemeente.
2. Best practices delen: uitwisseling van succesvolle voorbeelden van ontwikkelroutes binnen sociale ontwikkelbedrijven.
3. Leernetwerk creëren: een landelijk overzicht van professionals die zich bezighouden met ontwikkeling binnen hun bedrijf, met contactgegevens om een leernetwerk te vormen.
4. Online ontwikkelprogramma’s samenbrengen: verschillende beschikbare online ontwikkelprogramma’s (van o.m. de WERK-portal, Oefenen.nl en Steffie) bij elkaar brengen.
5. Instrument voor informeel leren: een instrument ontwikkelen om informeel leren en ontwikkelen meetbaar en zichtbaar te maken.

Ideeën?

SBCM gaat samen met de sector aan de slag met deze actiepunten. Heb je ideeën of opmerkingen over betere ontwikkeling voor werknemers in de sociale werkvoorziening?

We horen het graag! Mail naar: w.poort@sbcm.nl.